Op 17 april 1945 is het gezin Ebels-Dijkstra gedood door Poolse geallieerden in de vuur­linie van de gevechten met Duitse militairen in het Oldambt. Waarom toen ook de echtgenote en de drie jonge kinderen de dood hebben gevonden is tragisch en onbegrijpeljk. In de streek doen verschillende verhalen de ronde over de ware toedracht. Hierover, maar ook over het verzet en de NSB gaat het eerste deel van het boek.

Het tweede deel gaat over het onderzoek van Gerard Olinga. Als oud-rechercheur benadert hij de dood van het gezin als een cold-case. Volgens hem is het gezin vermoord door verzetsstrijders/mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij heeft zijn bevindingen verwerkt in twee boeken: De Doofpotbewakers (2020) en De Epiloog (2021). Uit een nadere analyse van de inhoud van deze boeken blijkt dat zijn beweringen ongefundeerd zijn: het ontbreekt hem aan bewijzen en zijn argu­men­tatie overtuigt niet. Hij mengt feiten met fictie, waarbij hij sterk is beïnvloed door de trend om de geschiedenis van de tweede wereldoorlog te ‘vergrijzen’.

Voor ons zijn de keuzes waar mensen in die tijd voor hebben gestaan niet te bevatten. De vraag ‘wat zou ik zelf hebben gedaan’ kunnen wij niet beantwoorden. Wel staan wij in onze tijd voor keuzes met verreikende implicaties: in politieke en in persoonlijke, existentiële zin. In de slotbeschouwing is hier aandacht voor.

Uitg.: Crébas, Amsterdam, 2023, ISBN 978 90 903722 04, 51 blz., paperback